بهگزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا در مقاله خود بهقلم «حمزه حداد» نوشت: برای دههها، عراق در آتش تنش میان همسایه خود، ایران و عربستان گرفتار شده است.
اما اخیراً بهدنبال گرم شدن روابط تهران و ریاض (که بغداد به تسهیل آن کمک کرد)، عراق اکنون یکی از ذینفعان اصلی آرامش منطقه است.
پس از یک دهه دوقطبی شدن شدید، بازیگران کلیدی منطقه اکنون بیشتر بر رونق اقتصادی متمرکزشدهاند تا دستیابی به برتری ژئوپلیتیکی که میتواند منافع مستقیم و بسیار موردنیاز را برای عراق به همراه داشته باشد.
در این زمینه، -نخستوزیر عراق- «محمد السودانی» در حال تقویت روابط با اعضای شورای همکاری خلیجفارس است.
کشورهای اروپایی پس از سالها تلاش برای ایجاد ثبات در عراق پس از تهاجم سال 2003، باید فعالانه از این تحولات حمایت کنند.
درواقع، سطح کنترل ایران بر ساختارهای سیاسی عراق پیچیده است و بسته به نهاد، موضوع و موقعیت جغرافیایی متفاوت است.
بااینحال، عراقیها بهسختی آموختهاند که این ارتباط فرضی با ایران بر سیاست خارجی کشورهای شورای همکاری خلیجفارس در قبال بغداد تأثیر میگذارد.
سیاستمداران عراقی مدتهاست متوجه شدهاند که روابط این کشور با جهان عرب تنها در صورتی بهبود مییابد که همسایگانش تنشها را با ایران کاهش دهند.
به همین دلیل است که بغداد از فرصت استفاده کرد و این پیوندها را به یک دارایی تبدیل کرد و در گفتوگوهای متوالی بین ایران و عربستان در سالهای گذشته میانجیگری کرد.
یکی از دلایل حیاتی برای دسترسی مداوم بغداد به عربستان، نیاز عراق به سرمایهگذاری عربی است، بهعنوان مثال برای کمک به کاهش وابستگیاش به ایران و ترکیه.
تجارت بین ترکیه و عراق اکنون به رقم بیسابقه 20 میلیارد دلار رسیده است.
در همین حال، باوجود تحریمهای آمریکا، عراق دومین شریک تجاری ایران است که در سال 2022 به میزان 8.9 میلیارد دلار از ایران واردات داشته است.
عراق از تنوع بخشیدن به شرکای تجاری خود بهویژه در بخش انرژی سود خواهد برد.
کشورهای شورای همکاری خلیجفارس نیز پول خود را در عراق سرمایهگذاری میکنند. بهعنوانمثال، عربستان و امارات اخیراً 6 میلیارد دلار برای سرمایهگذاری در این کشور اختصاص دادند.
چنین سرمایهگذاریهایی، چه در خردهفروشی، مهماننوازی، یا انرژی، احتمالاً با توسعه روابط کشورهای شورای همکاری خلیجفارس با سیاستمداران عراقی افزایش مییابد.
برای دولت عراق، این میتواند به رفع نیازهای اقتصادی فوری (و اغلب بیثباتکننده) مانند ایجاد مشاغل کافی و خدمات دولتی برای جمعیت جوان کمک کند.
کشورهای اروپایی اکنون باید شورای همکاری خلیجفارس و عراق را تشویق و از آن حمایت کنند تا تعامل خود را با سایر حوزههای کلیدی ازجمله همکاری امنیتی و آبوهوایی گسترش دهند.
عراق باید به برقراری توازن دقیق روابط با همسایگان خود ادامه دهد، حتی در شرایطی که روابط ایران و عربستان گرم میشود.
این همیشه کار آسانی نخواهد بود. هر دو طرف به اعمال فشار بر بغداد بهگونهای ادامه خواهند داد که خطر برهم زدن تعادل آن را در پی داشته باشد.
حضور گروههای شبههنظامی متحد با ایران که اغلب رویکرد تندروتری نسبت به تهران دارند و همچنین خطر تشدید تنشهای منطقهای گستردهتر مرتبط با تنشهای آمریکا و اسرائیل با ایران نیز تهدیدی برای پایداری این مسیر است؛
اما درنهایت، عراقی که ازنظر منطقهای مرتبطتر است، موقعیت بهتری برای مقابله با چالشهای داخلی خود خواهد داشت. اروپاییها باید هر کاری که میتوانند برای تقویت این فرصت انجام دهند.