به‌گزارش مرکز مطالعات سورین،نشریه اکونومیست درمقاله خود به بررسی فاجعه انسانی قره‌باغ پرداخت و نوشت: جنگ آغازشده توسط آذربایجان در کمتر از یک روزبه طول انجامید، اما به بن‌بست خصمانه‌ای که بیش از 30 سال به طول انجامید و باعث مهاجرت ده‌ها هزار نفر از مردم وحشت‌زده شد، پایان داد.
همچنین با کاهش نفوذ روسیه در قفقاز، ترکیه، آذربایجان را در موقعیت قوی‌تری قرار داده است.
انتخاب آذربایجان برای حمله به منطقه، به‌جای دنبال کردن توافقی با حمایت غرب که حقوق مدنی اقلیت ارمنی خود را تضمین می‌کند، به این معنی است که این کشور در پاکسازی قومی مقصر است و سیستم دیپلماسی و تصمیم‌گیری این کشور را به نمایش می‌گزارد.
برای ارمنی‌هایی که باقی مانده‌اند، بسیار مهم است که آذربایجان مسئول هرگونه نقض حقوق بشر در منطقه‌ای است که اکنون تحت کنترل آن است. غرب باید از هر اهرمی که دارد استفاده کند. تهدید تحریم‌ها باید به‌سرعت انجام شود.
روسیه نیز که هژمونی منطقه‌ای را از اوایل قرن نوزدهم به‌دست دارد، به‌عنوان یک دوست ناتوان و خائن برای ارمنستان محسوب می‌شود
. غرب سعی کرد با آذربایجان همکاری کند و اکنون ناکام به نظر می‌رسد و ترکیه نیز با حمایت از دوست ترک خود دارد هژمونی منطقه را بازسازی می‌کند.
دلایل همه این اتفاقات، تغییرات در خود ارمنستان است. حاکمان آن زمانی به کرملین و پوتین نزدیک بودند؛
اما شرایط در سال 2018 تغییر کرد، زمانی که معترضان جوان به خیابان‌های ایروان، پایتخت آن آمدند و نظام مورد حمایت روسیه را که توسط سیاستمداران فاسد اداره می‌شد، از بین بردند.
پاشینیان که آن انقلاب مخملی را رهبری کرد و اکنون نخست‌وزیر است، متعهد شد که به روسیه نزدیک بماند.
اما پوتین هرگز او را به خاطر به قدرت رسیدن پس از یک خیزش مردمی دیگر در فضای پس از شوروی نبخشید و این‌گونه بود که در سال 2020 موافقت ضمنی پوتین و حمایت صریح ترکیه از آذربایجان، به علی‌اف اجازه داد تا حمله نظامی علیه این منطقه را انجام دهد و وضعیت آن را حل‌نشده باقی گذاشت.
در نهایت اکنون با ضعف روسیه و حواس‌پرتی‌اش به اوکراین و تمایل ارمنستان برای کمک گرفتن و متوسل شدن به غرب، همگی باعث شده است تا روسیه خنجر خود را از روی خشم و انتقام در قلب ارمنستان فرو کند و او را دست‌تنها در این پاکسازی قومی رها کند.
در کوتاه‌مدت، دولت‌های غربی باید به ارمنستان کمک کنند تا با هجوم بزرگ پناهجویان قره‌باغ کنار بیاید و همچنین به مذاکره برای یک توافق صلح عادلانه و در نتیجه پایدار بین ارمنستان و آذربایجان منجر شوند.
در درازمدت، غرب باید از تلاش‌های ارمنستان برای کاهش وابستگی خود به روسیه حمایت کند و از ترکیه بخواهد روابط خود را با ارمنستان عادی کند و مرزهای طولانی‌مدت بسته این کشورها را باز کند.
این امر تجارت را به ارمغان می‌آورد و انزوای ارمنستان را کاهش می‌دهد. با مهارت دیپلماتیک و خوش‌شانسی، هرج و مرج در قفقاز ممکن است مهار شود.