به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، پایگاه خبری فایننشال تایمز در یادداشت تازه خود به‌قلم «اندروانگلند» و«نجمه بزرگمهر» نوشت: در حالی که سیاستمداران میانه‌رو ایرانی و حامیان آنها جشن می‌گرفتند و امیدوار بودند که توافق سال 2015 دوران جدیدی را برای کشور منحوس آغاز کند، رهبر معظم بی‌اعتمادی خود را به آمریکا، بازیگر اصلی دیگر توافق، به وضوح بیان کرد.
«آیت‌الله خامنهای» در نامه‌ای سرگشاده که یک روز پس از نشست مقامات ایرانی، آمریکایی، اروپایی، روسی و چینی روی میزی در هتل کاخ پاله کوبورگ وین برای اولین جلسه «کمیسیون مشترک» منتشر شد، شکست توافق را حتی در بدو تولد پیش‌بینی کرد. او در نامه‌ای به «حسن روحانی» -رئیس‌جمهور وقت- یکی از حامیان سرسخت توافق، واشنگتن را به داشتن «خصومت ابدی» علیه جمهوری اسلامی متهم کرد، در حالی که دولت اوباما را به فریب و «دیپلماسی قلدری» متهم کرده بود. 6 سال بعد، به نظر میرسد برنامه جامع اقدام مشترک که با نام اختصاری برجام شناخته میشود، به طور غیرقابل برگشتی شکسته شده است.
بی‌اعتمادی بین تهران و واشنگتن عمیق‌تر از همیشه است که میراث تصمیم «دونالد ترامپ» -رئیس‌جمهور سابق آمریکا- در سال 2018 برای کنار گذاشتن یک‌جانبه توافق و اعمال صدها تحریم علیه جمهوری اسلامی است. تهران با تسریع برنامه هستهای خود به شدت به این عهدشکنی پاسخ داد. اکنون که ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم در بالاترین سطح خود است و اوضاع از همه طرف سخت‌تر شده، کارشناسان هشدار می‌دهند که بحران هستهای بعدی – همان چیزی که برجام برای جلوگیری از آن طراحی شده بود – ممکن است چند ماه دیگر باقی بماند. آمریکا و متحدانش به خوبی میدانند که زمان بلوفهای بزرگ و دادن وعدههای توخالی نیست.
«حسین شریعتمداری» -سردبیر روزنامه کیهان- میگوید که این دوران تمام شده است. آنها قبل از توقف در اواسط دسامبر پیشرفت اندکی داشتند، اما از روز دوشنبه دوباره شروع به کار کردند. آن دور از مذاکرات پس از یک وقفه پنج ماهه بعد از انتخاب «ابراهیم رئیسی» به سمت ریاست‌جمهوری، در ماه ژوئن صورت گرفت. انتخابات پایان دوره روحانی و تثبیت قدرت تندروها بود.
مقامات ایرانی اصرار دارند که در احیای برجام جدی هستند و قدرتهای آمریکا و اروپایی را به دلیل عدم پیشرفت مقصر میدانند. «محسن بهاروند» -سفیر ایران در لندن میگوید: «تفاوت دوران روحانی با امروز این است که اگر مطمئن نباشید [توافق به طور کامل اجرا میشود]، فکر نمی‌کنم به توافق برسید.» ما تهدیدها را نمیپذیریم. تحلیلگران میگویند که آیت‌الله خامنهای – که در مورد همه تصمیمات کلیدی جمهوری اسلامی حرف آخر را میزند – اجازه نخواهد داد که تاریخ تکرار شود.