به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه ساوث چاینا مورنینگ پست در گزارش تازه خود به‌قلم «تام حسین» خبر داد: سیل تحویل تسلیحات توسط رقبای آسیای جنوبی پاکستان و هند به کشورهای متخاصم آسیای میانه آذربایجان و ارمنستان، مسابقه تسلیحاتی در قفقاز را سرعت می‌بخشد.
آن هم درست یک سال پس از آن که نیروهای باکو منطقه مورد مناقشه قره‌باغ را در یک حمله برق آسا پس گرفتند.
بهرغم مذاکرات پس از جنگ با هدف پایان دادن به سه دهه خصومت بین ارمنستان و آذربایجان، تحلیل‌گران نگرانند که هجوم هواپیماهای جنگی پاکستان و سامانه‌های پدافند هوایی هند در کنار کمک‌های فرانسه بتواند موج جدیدی از درگیری‌ها را منعکس کند.
«تینتین جاپاریدزه» تحلیل‌گر اوراسیا در گروه اوراسیا مستقر در نیویورک، گفت: «در حالی که توافقنامه صلح محدود بین دولت‌های ایروان و باکو «هنوز محتمل است، اما اختلافات ارضی و سیاسی حل‌نشده خطر اقدامات نظامی یک‌جانبه آذربایجان را به همراه دارد».
وی با اشاره به احتمال باز شدن اجباری کریدور زنگزور از طریق منطقه سیونیک ارمنستان که به آذربایجان دسترسی حیاتی به منطقه نخجوان می‌دهد. گفت: «هرگونه توافق صلح بدون شفافیت در مورد مسائل مرزی، الهام علی‌اف را از تشدید اقدامات نظامی باز نمی‌دارد.»
این همچنین ارتباط بین شرق آسیا و دریای سیاه را از طریق کریدور میانه، پروژه‌ای که توسط قزاقستان هدایت می‌شود، افزایش می‌دهد.
ماه گذشته، پکن رسماً به پروژه راهروی میانی ملحق شد و متعهد شد که اتصال چندوجهی را از طریق شرکت حملونقل کانتینری راه‌آهن چین که متعلق به دولت است، توسعه دهد.
موفقیت‌های نظامی قبلی آذربایجان با مزایای تاکتیکی پهپادهای جنگی ارائه‌شده توسط اسرائیل و ترکیه در آخرین درگیری بزرگ خود با ارمنستان در سال 2020 تقویت شد که به آن اجازه داد کنترل بر قره‌باغ کوهستانی را پس بگیرد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که پاکستان با ارائه مستشاران ماهر در جنگ کوهستانی، که در طول دهه‌ها درگیری با هند در کشمیر به دست آمده، به استراتژی نظامی آذربایجان کمک کرده است.
مشارکت دفاعی که در سال 2021 بین پاکستان، آذربایجان و ترکیه شکل گرفت، هند را بر آن داشت تا بین درگیری‌های کشمیر و قره‌باغ کوهستانی تشابهاتی ایجاد کند و فروش نظامی به ارمنستان را افزایش دهد.
هند همچنین سال گذشته برای حفظ منافع خود در کریدور حملونقل بین‌المللی شمال جنوب که هند را از طریق خلیج‌فارس و ارمنستان به روسیه متصل می‌کند، با ایران و ارمنستان اتحاد قدرت نرم ایجاد کرد.
پس از به دست گرفتن کنترل قره‌باغ در سپتامبر سال گذشته، چشم انداز نظامی آذربایجان با انتقال هواپیماهای جنگی چند منظوره تندر جی‌اف-17 که با همکاری مشترک پاکستان و چین توسعه یافتند تغییر کرد.
تحلیل‌گران خاطرنشان می‌کنند که دستیابی به این جت‌ها در روز 25 سپتامبر بیشتر موازنه نظامی را به‌نفع آذربایجان متمایل کرد و گزارش‌ها حاکی از آن است که پیمانکار دفاعی پاکستان، مجتمع هوانوردی پاکستان و شرکت صنعت هواپیماسازی چنگدو چین، هشت فروند جی‌اف-17 پیشرفته را به‌عنوان بخشی از یک قرارداد 1.6 میلیارد دلاری عرضه خواهند کرد.
جی‌اف-17 دارای قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند ویژگی‌های رادارگریز، رادارهای پیشرفته و موشک‌های پی‌ال-15 ساخت چین با سرعت ما فوق صوت است که به آذربایجان برتری فن‌آوری نسبت به جنگنده‌های سوخو 30 ساخت روسیه ارمنستان می‌دهد.
خرید جی‌اف-17 یک «حرکت دیپلماتیک استراتژیک» است که آمادگی رزمی آذربایجان را افزایش داده و «چشم انداز امنیتی متحول» قفقاز جنوبی را تغییر داده و در عین حال، ارمنستان را در «موقعیت آسیب‌پذیرتری» قرار می‌دهد.
با تیره شدن روابط ارمنستان با روسیه، به‌ویژه پس از عدم مداخله مسکو در درگیری‌های اخیر، ایروان «به‌طور فزاینده‌ای چشمش برای کمک نظامی به هند است تا از هرگونه تجاوز از سوی همسایه خود جلوگیری کند.»
این تغییر می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی پویایی قدرت منطقه‌ای را دوباره شکل دهد.
از زمان جنگ قره‌باغ در سال 2020، ارمنستان به‌عنوان بزرگ‌ترین مشتری تسلیحاتی هند در خارج از کشور با بیش از 600 میلیون دلار تسلیحات است.
طبق گزارش‌ها، اواخر امسال، ارمنستان 17 سامانه موشکی پدافند هوایی را از شرکت بهارات داینامیکس هند دریافت می‌کند که بخشی از قرارداد 720 میلیون دلاری است که در سال 2022 امضا شده است.
علاوه بر این، فرانسه طبق قراردادی که در اکتبر گذشته و پس از اقدامات قاطع آذربایجان در قره‌باغ کوهستانی اعلام شد، رادارهای Ground Master-200 و موشک‌های پدافند هوایی کوتاه‌برد موشک‌های Mistral را به ارمنستان عرضه خواهد کرد.
به‌طور مطلق، هر دو طرف برای مدتی درگیر مسابقه تسلیحاتی بوده‌اند.
چین نسبت به قراردادهای دفاعی در حال گسترش هند در آسیای میانه حساس است و بهرغم اینکه پکن روابط خوبی با هر دو کشور متخاصم دارد، اما در این جنگ موقعیت خود را به بهترین نحو نگه می‌دارد.
حساسیت پکن نسبت به هرگونه فروش تسلیحات غربی «تا آنجایی که عموماً مملو از طرح‌های مختلف همکاری نظامی است»، بسیار روشن است.
چین از طریق سازمان همکاری شانگهای برای بیرون راندن منافع آمریکا از آسیای میانه «سخت کار کرده است.»
توسعه فروش جی‌اف-17 می‌تواند کمک کند که احتمالاً می‌توان گفت پکن قصد دارد تعادل را در روابط خود با آذربایجان و ارمنستان حفظ کند بدون اینکه زیاد به یک طرف متمایل شود.