به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه اوراسیا ریویو در گزارش خود به‌قلم «رید استندیش» نوشت:آذربایجان در حال ایجاد زمینه‌ای برای تقویت جاه‌طلبی‌های خود در قفقاز جنوبی است و به دنبال عملی شدن این آرزو او دست به سمت چین دراز کرده است.
تنها در عرض دو ماه، روابط باکو با پکن به‌سرعت پیش رفت، زیرا این کشور نفت‌خیز از طریق مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌هایی که می‌تواند حضور چین در منطقه را تقویت کند و در را برای سرمایه‌گذاری جدید در آذربایجان باز کند، از نظر سیاسی و اقتصادی نزدیک‌تر شده است.
این سلسله اقدامات زمانی آغاز شد که «الهام علی‌اف» با «شی جین پینگ» در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در آستانه دیدار کردند و اعلام کردند که روابط دوجانبه را از طریق یک مشارکت استراتژیک جدید ارتقا داده‌اند و از نظر اقتصادی، نظامی و سیاسی به هم نزدیک‌تر می‌شوند.
چند هفته بعد، باکو درخواست کرد تا وضعیت خود را در سازمان همکاری شانگهای از شریک گفتگو، به وضعیت ناظر ارتقا دهد و زمینه را برای تبدیل‌شدن به یک عضو کامل فراهم کند و سپس در تاریخ 20 آگوست، آذربایجان اعلام کرد که برای پیوستن به گروه بریکس از اقتصادهای نوظهور به رهبری چین و روسیه که شامل برزیل، هند و آفریقای جنوبی نیز به‌عنوان اعضای موسس است، درخواست داده است.
در مجموع، این سلسله اقدامات بخشی از شتاب رو به رشد چین در منطقه به‌عنوان یک سرمایه‌گذار و شریک تجاری از زمان تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال 2022 است که دولت‌ها و شرکت‌های کشتیرانی را به دلیل تحریم‌های روسیه به دنبال جایگزین‌هایی قرار داده است که مسیر اصلی بین چین و اروپا برای تجارت زمینی بسیار مهم شد.
برای آذربایجان که در دوراهی تجارت در دریای خزر قرار دارد، این امر منجر به ایجاد نیوریی محرک برای کریدور میانه شده است، مسیر تجاری جایگزینی که روسیه را با عبور از آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی برای اتصال به اروپا دور می‌زند.
یک محقق مطرح گفت که کریدور میانی یک موضوع کلیدی است و باکو به حمایت پکن نیاز دارد. نگرانی اصلی این است که موفقیت کریدور میانی به جریان ثابت کالا از چین برای ایجاد یک مسیر قوی در درازمدت بستگی دارد.
جلب علاقه و سرمایه‌گذاری بیشتر چینی‌ها در کریدور میانه یک اولویت اصلی برای آذربایجان است و در مرکز توافقنامه مشارکت استراتژیک امضا شده در ماه جولای قرار دارد.
چین در این سند متعهد شد که به توسعه و استفاده از مسیر تجاری کمک کند و باکو امیدوار است که این امر منجر به سرمایه‌گذاری بیشتر چین در زیرساخت‌هایش شود که این مسیر را رقابتی‌تر کرده و نقش آذربایجان را به‌عنوان یک مرکز اصلی در منطقه تقویت می‌کند.
دولت آذربایجان همچنین تمایل خود را به شرکت‌های چینی برای ایجاد یک مرکز تولید منطقه‌ای برای خودروهای الکتریکی در این کشور ابراز کرده و فعالانه خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر چینی‌ها شده است.
حکمت حاجی‌اف، مشاور سیاست خارجی علی‌اف گفت که شرکت‌های چینی در حال حاضر در تنوع‌بخشی به اقتصاد آذربایجان مشارکت می‌کنند، اما ما انتظار بیشتری داریم.
به نظر می‌رسد افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری انگیزه اقدامات اخیر باکو باشد، زیرا این کشور به دنبال تنوع بخشیدن به ثروت هیدروکربنی است که برای دهه‌ها زیربنای اقتصاد آن بوده است.
بخش دیگری از قرارداد مشارکت راهبردی خواستار حمایت چین از عضویت کامل آذربایجان در سازمان تجارت جهانی است و درخواست عضویت در بریکس نیز می‌تواند بازارهای جدیدی را باز کند. در حالی که هیچ رویه مشخصی برای پذیرش اعضای جدید یا جدول زمانی برای پیوستن به بریکس وجود ندارد، اما در ماه ژانویه ایران، امارات، اتیوپی و مصر نیز به این گروه اضافه شدند.
عضویت بریکس می‌تواند فرصتی برای باکو فراهم کند تا دسترسی به بازارهای بزرگ و در حال رشد کشورهای بریکس را گسترش دهد و به‌طور بالقوه فرصت‌های جدیدی را برای توافق‌های تجاری دوجانبه و سرمایه‌گذاری در اقتصاد آذربایجان ایجاد کند.
جذابیت روابط نزدیک‌تر با پکن به تجارت و سرمایه‌گذاری محدود نمی‌شود و خاطرنشان می‌کند که چین همچنین شریک مهمی برای باکو برای تکیه بر آن در منطقه برای ایجاد قدرتی بزرگ‌تر است.
کاهش ردپای قدرت‌های غربی به همراه تضعیف روسیه، به آذربایجان فضای بیشتری برای مانور در امور خارجی داده است و این امر منجر به تعمیق روابط باکو با ترکیه و ایران و دعوت از چین برای ایفای نقش بزرگتری شده است.
علی‌اف در تلاش است تا موقعیت خود را تغییر دهد و تعادل جدیدی با همه بازیگران اصلی قفقاز جنوبی پیدا کند. روابط قوی‌تر با چین به باکو این امکان را می‌دهد که به‌طور کامل در هیچ اردویی قرار نگیرد.
از زمان موفقیت آذربایجان در جنگ 2020 با ارمنستان، علاقه چین به قفقاز جنوبی افزایش یافته است و پکن امیدوار است که موقعیت منطقه‌ای قوی‌تر باکو منجر به ثبات و فرصت‌های بیشتر برای سرمایه‌گذاری و نفوذ بیشتر چین در منطقه شود.
در حالی که کریدور میانه یک مسیر تجاری را تشکیل می‌دهد که روسیه را دور می‌زند، اما تزلزل تجارت جهانی ناشی از جنگ اوکراین نیز علاقه جدیدی به گزینه‌های دیگر، از جمله آن‌هایی که به دنبال قطع ارتباط با غرب هستند، ایجاد کرده است.
اگر باکو قبلاً می‌توانست از منابع انرژی خود [به‌عنوان اهرم] در روابط خود با غرب استفاده کند، اکنون کریدورهای تجاری بین‌المللی نیز ابزارهایی با اهمیت استراتژیک در سیاست خارجی آذربایجان هستند که باید به درستی از آنان استفاده کند.