به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده کویینسی در مقاله تازه خود به‌قلم «جیمز دورسی» نوشت: «بشار اسد» -رئیس‌جمهور سوریه- بازگرداندن کنترل بر تمام سوریه را محور اصلی تلاش‌ها برای مدیریت رقابت‌های متعدد غرب‌آسیایی قرار داده است که اغلب در کشور ویران‌شده از جنگ رخ می‌دهد.
خواسته اسد برای احزاب مختلف معنای متفاوتی دارد. برای گروهی از کشورهای عربی به رهبری عربستان و امارات، این به معنای بازگشت سوریه به گروه عربی به‌عنوان بخشی از تلاش برای کاهش نفوذ ایران، کاهش قاچاق مواد مخدر و بازگرداندن آوارگان سوری و آوارگان داخلی به خانه‌هایشان است.
حداقل 7 میلیون نفر از زمانی که اسد با سرکوب وحشیانه معترضان ضد دولتی در سال 2011 به جنگ داخلی دامن زد، از سوریه گریخته یا آواره داخلی شده‌اند.
در پاسخ، اتحادیه عرب 22 عضوی، عضویت سوریه را به حالت تعلیق درآورد. عدم تمایل اسد به سازش برای بازگرداندن کنترل خود، برخی از کشورهای عربی را متقاعد کرده که رفتار با او به‌عنوان یک منحوس، نتایج مطلوب را به همراه نداشته است.
در نتیجه، اردن، مصر و عراق به امارات و عربستان در تعامل با اسد پیوستند بدون اینکه او را به خاطر رفتارش در جنگ داخلی مسئول بدانند.
وزرای خارجه عربستان، اردن، مصر و عراق در نشست این هفته در امان به همتای سوری خود پیوستند و خواستار بازگرداندن حاکمیت دولت اسد در سراسر سوریه، تقویت نهادهای دولتی سوریه و پایان دادن به عملیات گروه‌های مسلح و شبهه‌نظامیان شدند.
سازمان‌ها در خاک سوریه وزیران همچنین خواستار پایان مداخله خارجی در سوریه شدند. برای اسد، این به معنای گروه‌های کرد مسلح، جهادی‌ها، شبهه‌نظامیان موردحمایت ترکیه در شمال سوریه و نیروهای ترکیه و آمریکا است.
مذاکرات با میانجیگری روسیه بین مقامات ارشد ترکیه و سوریه که شامل نمایندگان ایران نیز می‌شود، تاکنون به دیدار اسد و رجب طیب اردوغان منجر نشده است.
معاونان وزرای خارجه چهار کشور هفته گذشته در مسکو برای تهیه نقشه راه برای دیدار رهبران سوریه و ترکیه دیدار کردند. نشست سران ترکیه و سوریه احتمالاً در سفر این هفته «ابراهیم رئیسی» به دمشق نقش مهمی خواهد داشت.
اردوغان تا همین اواخر خواستار برکناری اسد بود، از گروه‌های مخالف سوری حمایت می‌کرد و سعی می‌کرد از ایجاد منطقه خودمختار در مرز ترکیه توسط کردهای سوریه جلوگیری کند.
اسد دیدار با رهبر، ترکیه را مشروط به تمایل آنکارا برای خروج نیروهای نظامی خود از شمال سوریه و بازگرداندن وضعیت پیش از جنگ سوریه کرده است.
ترکیه هزاران نیرو را در شمال سوریه مستقر کرده است و مانع از بازپس‌گیری این منطقه توسط ارتش سوریه تحت حمایت روسیه شده است.
پیشرفت در گفت‌وگوهای ترکیه و سوریه می‌تواند به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ترکیه در روز 14 ماه می بستگی داشته باشد، انتخاباتی که طبق نظرسنجی‌ها، نوید رقابت نزدیک را می‌دهد. همچنین اسرائیل، جوکر این گروه، ثبات سوریه را پیچیده می‌کند.
بعید است اسرائیل حملات خود به مواضع ایران و عملیات حزب‌الله، شبهه‌نظامی شیعه لبنانی موردحمایت ایران در سوریه را متوقف کند. در نتیجه، تسلیم شدن کشورهای عربی در برابر تقاضای اسد، احتمالاً حداکثر مقدار محدودی را به همراه خواهد داشت.
«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» -نخست‌وزیر قطر- با ابراز مخالفت با بازگشت اسد به گروه عرب خاطرنشان کرد: دلایلی برای تعلیق سوریه از اتحادیه عرب و تحریم نظام سوریه در آن زمان وجود داشت و این دلایل همچنان وجود دارد. جنگ متوقف شده است، اما مردم سوریه هنوز آواره و افراد بی‌گناه در زندان‌ها هستند.
از آنجایی که رهبران عرب نگران این هستند که فشار بر اسد برای پاسخگویی به مقامات در مورد سوءاستفاده‌های دوران جنگ، سست کردن افسار سیاسی، تعامل واقعی با گروه‌های مخالف و آزادی هزاران نفر از زندان، توجه را بر حکومت‌های خودکامه و سوابق حقوق بشری خدشه‌دار متمرکز کند، رسیدگی به بحران پناه‌جویان بعید است تا به‌زودی نتایج حاصل شود.
علاوه بر این، تشویق پناه‌جویان به بازگشت و متقاعد کردن اسد برای فاصله گرفتن از ایران مستلزم سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در بازسازی سوریه است.
تحریم‌های آمریکا که حتی اگر رهبر سوریه به گروه عرب بازگردد، احتمالاً با مشکل مواجه خواهد شد.
بدون سرمایه‌گذاری قابل‌توجه، تعداد کمی از پناه‌جویان احتمالاً به کشوری بازخواهند گشت که در آن حدود 90 درصد جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند، ارزش پول محلی آن 75 درصد کاهش یافته است و تورم حدود 55 درصد است. در نتیجه، قاچاق مواد مخدر ممکن است حوزه‌ای باشد که در آن نتایج قابل‌توجهی قابل‌دستیابی است.
این هفته، وزارت خارجه اردن گفت که سوریه در نشست امان موافقت کرده است تا اقداماتی را برای «پایان دادن به قاچاق مواد مخدر» انجام دهد که اشاره‌ای به کاپتاگون، یک آمفتامین بسیار اعتیادآور است. عربستان، امارات، اردن، عراق، لبنان و یونان مقادیر زیادی کاپتاگون ساخته‌شده در سوریه را رهگیری کرده‌اند.
تولید و صادرات غیرقانونی این دارو به ارزش تخمینی 50 میلیارد دلار در سال به یک راه نجات اقتصادی برای نظام اسد تبدیل شده است.
«باربارا لیف»- دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاور- نزدیک اذعان کرد که قاچاق مواد مخدر ممکن است امتیاز عمده‌ای باشد که کشورهای عربی می‌توانند از اسد بگیرند.