به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS) در یادداشت تازه خود به‌قلم «سیما شاین» و «بت چن فلدمن» نوشت: سفر «ابراهیم رئیسی» -رئیس‌جمهور ایران- به مسکو منعکس‌کننده تصمیم راهبردی دولت جمهوری اسلامی برای تقویت روابط با شرق است.
با این حال، با حمایت [آیت‌الله] علی خامنهای، رهبر معظم انقلاب، منافع پیشرو همچنان جایگزینی برای روابط با غرب، تقویت نظامی و حمایت سیاسی در نهادهای بینالمللی خواهد بود.
اسرائیل(رژیم صهیونیستی) باید در نظر داشته باشد که ایران اخیراً برای روسیه اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده، که علت این امر، تنش با آمریکا بر سر بحران اوکراین است.
ابراهیم رئیسی در 19 ژانویه 2022 برای دیدار با «ولادیمیر پوتین» -رئیس‌جمهور روسیه- به مسکو سفر کرد. این اولین سفر رسمی وی از زمان انتصاب به‌عنوان رئیس‌جمهور در ژوئن 2021 بود. آخرین سفر مربوط به دیدار روحانی در مارس 2017 میشود.
«سرگئی لاوروف» -وزیر امور خارجه روسیه- در پایان این دیدارها در توئیتی اعلام کرد که دو کشور چارچوبی برای همکاری‌های بلندمدت تهیه کرده‌اند و طبق گفته وزیر امور خارجه ایران، روسای جمهور به کارشناسان دستور دادهاند تا برنامه 20 ساله استراتژیک توافق همکاری را تدوین کنند.
قرار است توافق جدید جایگزین قرارداد همکاری قبلی شود که برای اولین بار در سال 2001 توسط «محمد خاتمی» -رئیس‌جمهور وقت امضا- و از آن زمان چندین بار تمدید شد، تا اینکه در سال 2020 به پایان رسید.
طبق گزارش‌های منتشر شده، در پی سفر رئیسی، تهران و مسکو در اولین گام به توافقی دست یافتند تا سطح تجارت خود را از 4 میلیارد دلار فعلی به حدود 10 میلیارد دلار افزایش دهند. به گفته سازمان انرژی اتمی ایران، دو کشور برای ساخت واحدهای جدید بیشتر در راکتور هسته‌ای بوشهر به مذاکره پرداخته‌اند.
شایعاتی مبنی بر توافق در حوزه نظامی نیز شنیده شده است. ظاهراً در جریان سفر «محمد باقری» -رئیس کل نیروهای مسلح ایران به مسکو- در اکتبر 2021، و دیدار با «سرگئی شویگو» -وزیر دفاع روسیه- درباره خرید تسلیحات روسی به این موضوع پرداخته شده است.
سفیر ایران در روسیه در مصاحبه ای به صراحت گفت که دولت روحانی غرب را به‌عنوان نیروی پیشرو بینالمللی میبیند و توجه چندانی به شرق ندارد، در حالی که دولت رئیسی که بسیار نزدیکتر به مقام معظم رهبری بوده، به دنبال تقویت روابط با شرق است.
اردوگاه محافظه‌کار این دیدار را تاریخی و مهم خواندند، در حالی که سیاستمداران میانه‌رو نسبت به تقویت روابط با روسیه انتقاد کردند.
«محمود احمدی‌نژاد» -رئیس‌جمهور پیشین- اعلام کرد این توافق تنها در صورتی معتبر است که برای تصویب به مجلس ارائه شود و مدیر یک روزنامه اصلاح‌طلب تا آنجا پیش رفت که ایران را «مستعمره» چین و روسیه توصیف کرد.
این موضوع توسط مرکز پژوهش های مجلس بررسی شد که در سپتامبر 2021 گزارش مفصلی درباره پیامدهای همکاری راهبردی بلندمدت با روسیه منتشر کرد. در این سند آمده است که همکاری میان کشورها در سوریه چرخشی مثبت در روابط آنها ایجاد کرده و مواضع نزدیک آنها در رابطه با نظم جهانی و نظام بین‌الملل، اساس همکاری راهبردی را تشکیل می‌دهد.
همانطور که در سفر رئیسی به مسکو و توافقنامه امضا شده با پکن منعکس شد، تصمیم راهبردی دولت جمهوری اسلامی برای تقویت قابل‌توجه روابط با روسیه و چین، نشان‌دهنده انحراف از سیاست ایران در دوره روحانی است. روسیه نیز به نوبه خود و خصوصاً در این دوره تنشزا با واشنگتن و ناتو بر سر اوکراین، ایران را دستاوردی در برابر آمریکا می‌داند.
روابط ایران و روسیه را باید آگاهانه و بلندمدت دید. این دو کشور منافع مشترک زیادی دارند که مهمترین آنها، مخالفت با نفوذ آمریکا در غرب آسیاست. با توجه به ناتوانی دولت بهویژه از نظر اقتصادی در ترویج شعار «نه شرقی، نه غربی» که توسط ]آیت‌الله[ خمینی مطرح شده بود، همکاری بین آنها توسط خود رهبر و اردوگاه محافظه‌کار ضروری تلقی شد.
اسرائیل(رژیم صهیونیستی) به نوبه خود باید منافع روسیه را چه در قبال تهران و چه در مقابل واشنگتن در شرایط متغیر بینالمللی در نظر گرفته و آگاه باشد که در مقطعی ممکن است ایران به منافع اسرائیل(رژیم صهیونیستی) آسیب برساند.