بهگزارش مرکز مطالعات سورین، موسسه دفتر گزارشهای تحلیلی آسیانه میانه در مقاله تازه خود بهقلم «ایگیریم ریسکولبکوا» نوشت: قزاقستان یکی از 10 کشوری است که بیشترین تعداد دانشجو را به چین میفرستد، در حال حاضر حدود 15 هزار دانشجو از قزاقستان مشغول به تحصیل میباشند.
طی سالهای اخیر، چین فعالانه تلاش کرده است تا نفوذ خود را در قزاقستان و کل منطقه آسیای میانه گسترش دهد.
پکن برای همکاریهای فنی و اقتصادی، ایجاد مسیرهایی به سمت غرب از طریق منطقه و افزایش تعداد پروژههای قدرت نرم، پول اختصاص میدهد.
موفقیت پروژههای آموزشی PRC بهویژه مشهود است. بااینحال، کارشناسان میگویند که تعدادی از عوامل وجود دارد که اثربخشی ابزارهای قدرت نرم چین را کاهش میدهد.
سیاست خارجی چین مبتنی بر این واقعیت است که این کشور عدممداخله در سیاست داخلی سایر کشورها را اعلام میکند و یک الگوی جایگزین برای توسعه اقتصادی و سیاسی ارائه میدهد. مقامات چینی ارزشهای خود را از طریق فرهنگ، پزشکی و رسانهها ترویج میکنند.
پروژههای آموزشی چین نیز نقش مهمی در این زمینه ایفا میکنند. روند رشد علاقه مردم قزاقستان برای تحصیل در چین چشمگیر است:
از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۰ تعداد دانشآموزان قزاقستان در جمهوری خلق چین ۷۵۰ برابر شده است.
ابزار قدرت نرم چین
در تلاش برای بهبود وجهه جهانی چین، پکن چندین پروژه قدرت نرم را در اوایل دهه ۲۰۰۰ راهاندازی کرد. پروژه اصلی در آسیای میانه و همچنین در سایر مناطق، مؤسسه کنفوسیوس بود.
پنج مؤسسه ازایندست در قزاقستان، چهار مؤسسه در قرقیزستان و در ازبکستان و تاجیکستان نیز هرکدام دو موسسه وجود دارد. در هر موسسه کنفوسیوس، دانشآموزان زبان چینی، تاریخ و ارزشهای معنوی و فرهنگی چینی را مطالعه میکنند.
بهاینترتیب، پکن بهدنبال افزایش جذابیت چین و از بین بردن تعصبات، خصومتها و تصوراتی از تهدیداتی است که گفته میشود در دوره شوروی پرورش دادهشده بود.
علاوه بر این، چین رویدادهای فرهنگی و بشردوستانه، تورهای اطلاعاتی را برای خبرنگاران و نمایندگان رسانهها سازماندهی میکند و درمان مقرونبهصرفه با طب سنتی چین را ارائه میدهد.
اما مؤثرترین ابزار قدرت نرم چین همچنان آموزش است. این کشور برنامههای بورسیه تحصیلی را برای دانشجویان آسیای میانه ارائه میدهد و زبان چینی بهطور فزایندهای در بین جوانان محبوب میشود.
آموزش چینی و تأثیر آن بر قزاقستان
«ژانیبک آرینوف» -دانشیار دانشکده مدیریت دولتی دانشگاه نظربایف- مطالعهای در مورد تأثیر آموزش چینی بر قزاقستان انجام داد. او به CABAR.asia گفت که افرادی که مدتی در چین تحصیل و کارکردهاند، نگرش مثبتی نسبت به این کشور دارند.
پس از ورود، آنها بیشتر در مورد چین میدانند، آنها تصورات کلیشهای یکطرفهای ندارند که چین یک تهدید است و باید از آن فاصله بگیرید. این دانشآموزان درک جامعتری از چین دارند و این چیز خوبی است. قزاقستان یکی از ده کشوری است که بیشترین تعداد دانشجو را به چین میفرستد و اکنون حدود ۱۵ هزار دانشجو از قزاقستان در حال تحصیل در چین میباشند.
آرینوف گفت که مؤسسات کنفوسیوس و بورسیههای تحصیلی در دانشگاههای چین ابزار قوی قدرت نرم چین هستند، اما نه در بلندمدت. «همه این دانشآموزان به قزاقستان بازمیگردند و در شرکتهای چینی کار میکنند، پسازآن کار برای آنها سخت است. من کاملاً مطمئن نیستم که تحصیلات چینی نردبانی برای رسیدن به یک حرفه باشد.
آنتون بوگانکو، محقق چینی، ابزارهای قدرت نرم چین را به سه دسته تقسیم میکند. اولین مورد، تبلیغات کلاسیک از طریق رسانهها که از طریق تمام سطوح رسانهای است.
دومی آموزش چینی است که عملیترین نتایج را میدهد. چین در بین متقاضیان در قزاقستان از جایگاه دوم تا سوم برخوردار است. افرادی که در آنجا تحصیلکردهاند، حتی اگر احساسات منفی نسبت به چین داشته باشند، رفتارشان نرم میشود. حداقل آنها چین را درک میکنند و این به طرز چشمگیری درجه تنش را کاهش میدهد. او گفت که قدرت نرم به مردم یاد نمیدهد که چین را دوست داشته باشند، بلکه چین را به آنها معرفی میکند. برای این منظور از رسانههای اجتماعی، وبلاگ نویسان و دیپلماسی عمومی استفاده میشود.
ظهور چین در فضای رسانهای ما بهعنوان یک جامعه، یک ملت و یکی از موضوعات بحث، مورد آشنایی است. سینوفوبیا در قزاقستان و در آسیای میانه در درجه اول بیگانه هراسی است، ترس از ناشناختهها.
بوگانکو میگوید مؤلفه سوم، اصول سیاست خارجی چین است، مانند اصول عدممداخله و ثبات. آنها بهخودیخود بخشی از قدرت نرم هستند. ترس از تهاجم چین نگرانی اصلی در مورد گسترش چین است، چین این را درک میکند و بنابراین بهویژه در ترویج اصل برابری، اصل عدممداخله، اصل حسن همجواری و غیره فعال است. چین بهاینترتیب روایات خود را معرفی میکند. در مقابل پسزمینه کشورهای غربی که بهطور فعال ارزشهای خود را ترویج میکنند، این نوعی قدرت نرم چین است.
بوگانکو همچنین گفت که نگرش قزاقستانیها نسبت به چین بسته به کارزارهای اطلاعاتی تغییر میکند.