بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فارن پالیسی در مقالهای بهقلم «دانیل دبلیو درزنر» نوشت:جنگ روسیه در اوکراین بسیاری از کشورها را مجبور به اولویتبندی منافع ملیشان کرده است. سفر ماه گذشته جو بایدن به منطقه داد و فریاد بسیاری را در واشنگتن و به دلیل ریاکارانه بودن آن بلند کرد.
بهسختی میتوان گفت که آمریکا تنها دموکراسی است که به این نوع سنجشهای مجدد ورود کرده است. ارمنستان را در نظر بگیرید.
ارمنستان کشوری دموکراتیک است که برای حفظ استقلالش در برابر کشور همسایه ترکیه بهعنوان متحد ناتو، چارهای جز این ندارد که اتحاد با حکومتهای خودکامه قدرتمند را برگزیند. حالا جنگ اوکراین وضعیت ارمنستان را پیچیده کرده که حتی قبل از این هم موقعیتی مبهم در قفقاز جنوبی داشت.
ارمنستان با جمعیتی کمتر از 3 میلیون نفر، کوچکترین کشور قفقاز است. آذربایجان رقیب دیرینه آن است و هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر جمعیت حدود سه برابر بزرگتر از این کشور است.
ارمنستان در ازای وفاداری خود به مسکو چیز چندان زیادی دریافت نکرده است. روسیه در جریان جنگ اول ناگورنو قرهباغ از ارمنستان حمایت کرد، اما از وقتی که تنشها با غرب بالا گرفت، مسکو بیشتر نگران کاهش وفاداری ارمنستان بود تا اینکه بخواهد درگیری این کشور را با آذربایجان حل و فصل کند.
ولادیمیر پوتین، در سال 2013 ارمنستان را تحت فشار قرار داد تا به شراکت شرقی با اتحادیه اروپا نپیوندد. این شراکت ترتیباتی است که امکان دسترسی به بازارها و منابع اتحادیه اروپا را برای جمهوریهای پیشین شوروی فراهم میکند.
با وجود اینکه روسیه شریک امنیتی مهمتری برای ارمنستان است، اما رابطه دیرینه با ایران نیز برای آن مفید است.
بهرغم اینکه رابطه ایران با آذربایجان بهبود یافته، اما تهران به مداخله ترکیه مشکوک است، به خصوص اگر بخواهد اقلیت آذریزبان ایران را تحریک کند.
تجارت انرژی با ایران این امکان را به ارمنستان میدهد تا اتکای کمتری به روسیه داشته باشد. جای تعجب نیست که «نیکول پاشینیان» -نخستوزیر ارمنستان- در بهار گذشته به مطبوعات گفت: «حالا ما روابط بسیار نزدیکتری با ایران داریم.»
به دلیل اینکه روسیه و ایران سهم قابلتوجهی در قفقاز دارند، اهمیت روابطشان با ارمنستان همیشه در درجه بالایی خواهد بود. در مقابل، ارمنیها معتقدند که آمریکا و اروپا فقط توجه دمدمیمزاج به قفقاز جنوبی دارند.
همه خبرها برای ارمنستان بابت تاثیرات منفی جنگ اوکراین بد نیستند. به گفته مقامات آمریکایی، نقصان ناشی از این جنگ با جریان گستردهای از متخصصان فناوری اطلاعات جبران شده که طی 6 ماه گذشته از روسیه خارج شدهاند.
حدود 20 هزار تا 60 هزار نفر از روسها از زمان شروع جنگ وارد ارمنستان شدهاند و برخی از این تازهواردان در حال ریشه دواندن در این کشور هستند. این یک سرمایه قابلتوجه بادآورده انسانی و یک موهبت برای بخش فناوری اطلاعات ارمنستان است.
حالا مسئله این است که ارمنستان در قبال این رویداد چه میکند؟ امیدواری، استقلال و زمان. ارمنستان مثلا در قیاس با بلاروس استقلال بسیار بیشتری دارد. این کشور عاقبت در سال 2017 بدون اینکه موجب برآشفته شدن روسیه شود، به شراکت شرقی اتحادیه اروپا پیوست.
ارمنستان شانس قابل قبولی برای انجام این بازی دارد. صندوق بینالمللی پول از سیاستگذاران ارمنی به خاطر اصلاحات ساختاری طی سالهای اخیر قدردانی کرده و دیدهبان حقوق بشر نیز «برنامه اصلاحات جاهطلبانه» دولت فعلی را برای مبارزه با فساد و حاکمیت قانون مورد تایید قرار داده است.
شاید آمریکاییها تعجب کنند که چرا دموکراتیکترین کشور قفقاز جنوبی در حال حاضر از محکوم کردن روسیه خودداری میکند. کشورهای کوچک زیادی هستند که از هر جا و در هر موقع که بتوانند دوستانی برای خود دست و پا میکنند.