به‌گزارش مرکز مطالعات سورین،روزنامنه تایمز آسیای میانه در مطلب خود به‌قلم «نیکولا میکوویچ» نوشت: برای ترکیه؛ عضوی از ناتو و امید اتحادیه اروپا، سازمان کشورهای ترک (OTS) ابزاری است که به آنکارا کمک کند تا حضور خود را در منطقه استراتژیک مهم آسیای میانه افزایش دهد.
برای قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان، به نظر می‌رسد که گروه تحت سلطه ترکیه ابزاری است که به آن‌ها امکان می‌دهد به اهداف اقتصادی خود دست یابند و در عین حال به فاصله گرفتن از روسیه ادامه دهند.
اگرچه مسکو هنوز در آسیای میانه جایگاه نسبتاً محکمی دارد، اما به نظر نمی‌رسد که بتواند از نقش فزاینده سازمان کشورهای ترک در فضای پس از شوروی جلوگیری کند.
این نهاد که اعضای آن شامل آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکیه و ازبکستان است، در حالی که ترکمنستان، مجارستان و جمهوری خودخوانده ترک قبرس شمالی نیز دارای وضعیت ناظر هستند، این پتانسیل را دارد که در نهایت نه تنها به‌عنوان موازنه‌ای برای روسیه عمل کند؛
بلکه نفوذ چین را در منطقه تعدیل کنند.
سازمان کشورهای ترک از زمان تأسیس خود در سال 2009، 10 اجلاس برای سران رهبران خود را برگزار کرده است.
در این مدت، نهادهای بین‌دولتی نیز ده‌ها بار تشکیل جلسه داده‌اند.
در تاریخ 5 تا 6 نوامبر در بیشکک پایتخت قرقیزستان، سران کشورهای سازمان ترک برای یازدهمین بار برای گفت‌وگو در مورد آینده جهان ترک ملاقات خواهند کرد.
اگرچه این دستور کار هنوز اعلام نشده است، اما اعتقاد بر این است که رهبران سازمان کشورهای ترک به‌دنبال تقویت همکاری اقتصادی بین اعضای آن خواهند بود.
در حال حاضر، شرکای تجاری اصلی آن‌ها کشورهای خارج از بلوک هستند. به‌عنوان مثال، بزرگترین شریک تجاری ترکیه، آلمان بوده و آذربایجان، ایتالیا است، در حالی که چین اخیراً با تجارت دوجانبه به 31.5 میلیارد دلار، بزرگترین شریک تجاری قزاقستان تبدیل شده است.
برای کشورهای همسایه قرقیزستان و ازبکستان، چین و روسیه مهمترین شرکای اقتصادی آنان هستند.
یکی از مشکلات اصلی این گروه این واقعیت است که اعضای آن، به استثنای ترکیه، کشورهای محصور در خشکی هستند که از نظر جغرافیایی به‌شدت به روسیه و چین وابسته هستند.
ترکمنستان و قزاقستان به‌عنوان صادرکنندگان بزرگ انرژی، برای رسیدن به مشتریان خود در
اروپا به خطوط لوله نفت و گازی که از خاک روسیه عبور می‌کنند، متکی هستند؛
بنابراین جای تعجب نیست که دولت‌های سازمان کشورهای ترک در ماه سپتامبر با ایجاد یک کریدور گمرکی ساده با هدف کاهش تعداد اسناد مورد نیاز برای عملیات گمرکی و رویه‌های گمرکی بین سازمان کشورهای ترک موافقت کردند.
به عبارت دیگر، آن‌ها قصد دارند تجارت بین خود را افزایش دهند.
به گفته عمر کوجامان، معاون دبیرکل سازمان کشورهای ترک، این کشورها همچنین به‌دنبال «ادامه همکاری برای تحریک تغییرات مثبت در سیستم مالی خود هستند.»
به همین دلیل است که این سازمان اخیراً صندوق سرمایه‌گذاری ترک را راه‌اندازی کرده است که اولین مؤسسه مالی مشترک برای ادغام اقتصادی کشورهای ترک با سرمایه اولیه 500 میلیون دلار است.
اتاق بازرگانی و صنعت قرقیزستان در تاریخ 17 اکتبر اعلام کرد که از ماه ژانویه 2025، صندوق سرمایه‌گذاری ترک، تأمین مالی پروژه‌های مشترک بزرگ در کشورهای ترک را آغاز خواهد کرد.
با این حال، در ماه جولای، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان گفت که ساختار کنونی سازمان کشورهای ترک به اهداف تعیین‌‌‌‌‌‌‌شده خود نرسیده است و بودجه آن برای اجرای آن‌ها کافی نیست.
به‌منظور تغییر این رویکرد، در تاریخ 19 اکتبر، وزرای اقتصاد و تجارت سازمان کشورهای ترک در بیشکک ملاقات کردند تا در مورد چگونگی تقویت همکاری و توسعه اقتصادی کشورهای عضو گفت‌وگو کنند.
اقتصاد بدون شک یکی از جنبه‌های مهم همکاری اعضای سازمان کشورهای ترک است، اما این تنها موضوع نیست.
فرهنگ، از جمله زبان به‌عنوان بخش اساسی آن و تاریخ نیز نقش مهمی در جاه‌طلبی‌های گروه تحت سلطه ترکیه برای ایجاد یک جهان ترک واحد ایفا می‌کند.
این زبان ترکی است که ترکیه را به آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان و ازبکستان متصل می‌کند، به همین دلیل است که آنکارا بنا به گزارش‌ها به آستانه و بیشکک فشار می‌آورد تا از استفاده از سیریلیک را کنار بگذارند و به جای آن به الفبای لاتین روی آورند.
در ماه ژانویه 2021، دولت قزاقستان برنامه‌های خود برای انتقال به الفبای لاتین موافقت کرد و آن را علنی کرد، اگرچه تا به امروز از الفبای سیریلیک به‌طور گسترده در بزرگترین کشور آسیای میانه استفاده می‌شود.
اما اخیراً، در تاریخ 11 سپتامبر، سازمان کشورهای ترک موافقت کرد که الفبای لاتین مشترک متشکل از 34 حرف را اتخاذ کند. التبه قرقیزستان که طبق گزارش‌ها تحت فشار مسکو است، قصد دارد استفاده از سیریلیک را حداقل در حال حاضر حفظ کند.
با این حال، در درازمدت، اگر مسکو همچنان به از دست دادن نفوذ خود در آسیای میانه ادامه دهد، احتمالاً سیریلیک در منطقه‌ای که به‌طور معمول در مدار ژئوپلیتیکش بوده، از مدار خارج خواهد شد.
در همین حال، انتظار می‌رود ترکیه به استفاده از سازمان کشورهای ترک به‌عنوان مکانیزمی که می‌تواند به آنکارا کمک کند روسیه را از قفقاز جنوبی بیرون کند، ادامه دهد.
به نظر نمی‌رسد که کرملین در موقعیتی باشد که بتواند به‌طور مؤثر برای قلب و ذهن مردم آسیای میانه رقابت کند.
ترکیه با آگاهی کامل از این موضوع، به‌دنبال دستیابی به اهداف ژئوپلیتیک خود در منطقه است و با ابزاری مانند آموزش و اقتصاد تا سیاست خارجی و امور نظامی نفوذ خود را گسترش می‌دهد.