بهگزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده شورای آتلانتیک مقالهای منتشر کرد که در آن آمده است: زمانی که روسیه یک سال پیش تهاجم تمام عیار خود را به اوکراین آغاز کرد، ائتلافی که به تعبیر امانوئل ماکرون در سال 2019، «مرگ مغزی» شده بود، بحران وجودی خود را متوقف کرد و جریان بیسابقهای از کمکهای نظامی به اوکراین را بسیج کرد.
تغییر در هدف، موضع و سیاست اتحاد به یکباره اتفاق نیفتاد. اجماعسازی کند و ناقص طول کشید و برخی از برنامههای اعلامشده در سال گذشته هنوز اجرایی میشوند.
اما اینکه جنگ ناتو را دوباره تقویت کرد غیرقابل انکار است. اوضاع چقدر تغییر کرده است؟
کارشناسان شورای آتلانتیک از مرکز ابتکار امنیت ترانس آتلانتیک، مرکز استراتژی و امنیت اسکوکرافت، وضعیت ناتو را بررسی میکنند.
زرادخانه هستهای روسیه در واقع زیربنای کل استراتژی آن برای مبارزه با تهدیدی است که از دموکراسی و هنجارهای بینالمللی برای آن ایجاد شده است.
ترس از تشدید جنگ روسیه با استفاده از تسلیحات هستهای در اوکراین، اعضای ناتو را از ارائه تسلیحات خاص به اوکراین در زمانبندیهای مشخص منصرف کرده است و متحدان ناتو با اشاره به نگرانیها در مورد تشدید تنش، خطوط قرمزی را ترسیم کردهاند.
در هر مرحله از این جنگ، ما شاهد بودهایم که روسیه لفاظیهای هستهای خود را برای بازدارندگی ناتو افزایش داده است.
«ولادیمیر پوتین» -رئیسجمهور روسیه- میگوید او بلوف نمیزند و کارشناسان خاطرنشان میکنند که لفاظیها و توجیه استفاده از سلاح هستهای میتواند مقدمهای برای استفاده از سلاح هستهای باشد.
در حالی که خطر جنگ هستهای را نباید دست کم گرفت، اما نباید آن را کاملا فراموش کرد. در طول جنگ، ما شاهد بیانیهای از پوتین و رهبران مسکو بودهایم که در آن تهدید به استفاده هستهای بر سر ارائه تسلیحات خاص ناتو به اوکراین، یا تصمیمهای سوئد و فنلاند برای پیوستن به این ائتلاف شده است.
همچنین اعلام پوتین مبنی بر تعلیق مشارکت روسیه در معاهده کنترل تسلیحاتی، واقعیت را تغییر نداده است، زیرا روسیه از قبل بازرسیهای آمریکا را مسدود کرده بود و هیچ مذاکرهای برای جایگزینی در جریان نبود.
چیزی که ما ندیدهایم نشانهای از این است که روسیه واقعاً برای استفاده از نیروهای هستهای خود آماده میشود و با توجه به اطلاعات دقیق ناتو قبل از تهاجم، میتوانیم انتظار داشته باشیم که قبلا به ما هشدار داده شده است.
زمان آن فرا رسیده است که ناتو مشارکت خود را در قانون موسس تعلیق کند. این قانون، تصریح میکند که ناتو نیروهای دائمی یا سلاحهای هستهای را در کشورهای عضو جدید مستقر نخواهد کرد.
روسیه این توافق را مکرراً نقض کرده است و تعلیق آن سیگنالی قوی خواهد داشت مبنی بر اینکه روسیه نحوه دفاع ناتو از خود را دیکته نمیکند و آنچه را که برخی بهعنوان مانعی بر سر موضع نیرو در مقیاس بزرگ و تغییرات هستهای میدانند از بین خواهد برد.
در آغاز حمله روسیه به اوکراین در سال 2022، من پیشگیرانه در مورد نگرانی بیش از حد در مورد عدم اجماع در ناتو در حمایت از اوکراین هشدار دادم.
از یک سو، با توجه به وحدت قابلتوجه میان متحدان ناتو در سال گذشته، این هشدار بیهوده به نظر میرسد. با گذشت یک سال از جنگ، متحدان ناتو در رویارویی با ولادیمیر پوتین اتفاق نظر و عزم قابلتوجهی از خود نشان دادند، به طوری که نقش ناتو بهعنوان یک بازیگر سیاسی موثر در این بحران غیرقابل انکار است.
از سوی دیگر، کار عملیاتی سنگین تسلیح و آموزش نیروهای اوکراینی و همچنین ارائه برنامهریزی و پشتیبانی اطلاعاتی به آنها عمداً خارج از نظارت ناتو انجام شده است.
دلیلهای متفاوتی برای این هست. اول، این استدلال که خود ناتو در جنگ با روسیه بهعنوان ابزاری برای تشدید اوضاع است.
دوم، نیاز به تمرکز تصمیمات شورای آتلانتیک شمالی بر «دفاع از هر وجب از خاک ناتو»، جایی که اجماع زیادی در رابطه با برنامهریزی دفاعی، وضعیت نیرو و آمادگی برای حمایت از جناح شرقی اتحاد وجود دارد.
سوم، و مهمتر از همه، این واقعیت است که تسلیح و آموزش ارتش اوکراین بر اساس اجماع هرگز یک گزینه واقعی نبود.
سال جنگ باعث شد بسیاری از مردم بیشتر آگاه شوند که ما در دنیایی پراکنده و خطرناک زندگی میکنیم، اما همچنین آنچه را که باید برای دفاع از آزادی و تضمین رفاه دموکراسیهایمان انجام دهیم، متبلور کرده است.
در حالی که جنگ وحشیانه روسیه ادامه دارد، مردم اوکراین قهرمانانه در حفاظت از سرزمین خود و دموکراسیهای ما در برابر وحشیگری استقامت میکنند.
جهان که در روزهای اولیه تجاوز متحد شده است، در عمل تکه تکه ایستاده است. در حالی که 141 کشور از 193 کشور در رایگیری مجمع عمومی سازمان ملل در 2 مارس 2022 این تهاجم را محکوم کردند، تنها چند هفته بعد در 7 آوریل، تنها نود و سه کشور به تعلیق روسیه از شورای حقوق بشر رأی دادند. برخی دیگر حمایت ضمنی خود از امپریالیسم را زیر پرده «بیطرفی» پنهان میکنند. تنها 36 درصد از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی میکنند که روسیه را محکوم و تحریم کردهاند.
حتی در دموکراسیهای غربی همسو با ارزشها، رهبران سیاسی باید برای حفظ حمایت قاطع مردمی از نبرد اوکراین تلاش بیشتری کنند.
رهبران دموکراتیک که به دلیل درگیریهای انتخاباتی در سطح محلی، بحران جهانی انرژی، و عدم اطمینان اقتصادی ناشی از تورم دچار مشکل شدهاند، وقتی سعی میکنند پوپولیستها و مخالفان را پس بزنند، معمولاً خط باریکی را زیر پا میگذارند. در نتیجه، ارائه تسلیحات حیاتی به اوکراین هنوز به دلیل بهانههای سیاسی واهی و ناتوانی صنعت، کند میشود.
ناتو و اتحادیه اروپا که نهادهای اصلی غربی هستند، در اثر جنگ تقویت شده و مرتبط شدهاند.