به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، موسسه واشنگتن در یادداشتی به‌قلم «منقذ داغر» نوشت: توییت اخیر مقتدی صدر صحت حرف‌های ضبط‌شده در نشست محرمانه نوری المالکی با فعالین سیاسی شیعی در عراق را تایید می‌کند.
اخبار مربوط به این افشاگری‌ها به تیتر روزنامه‌ها و رسانه‌های عراق تبدیل شده، زیرا این افشاگری‌ها دربردارنده تهدیدهای ادعایی علیه صدر است و اشاره به چیزی است که به منزله یک کودتای سیاسی است.
این حرف از مالکی در این نشست شنیده می‌شود که می‌گوید: «عراق در آستانه یک جنگ ویرانگر قرار گرفته که هیچ‌کس از آن سالم بیرون نخواهد آمد، مگر اینکه «پروژه مقتدی صدر» «مسعود بارزانی» و «محمد الحلبوسی» شکست بخورد … و اگر لازم باشد، من به نجف حمله خواهم کرد.»
واکنش صدر به این افشاگری‌ها گویای آخرین فصل از حماسی سیاسی جاری در عراق بین دو سیاستمدار قدرتمند است و هم‌چنین، پاسخ او نشان می‌دهد که تشدید جنگ قدرت بین این دو نیرو در کشور اکنون وارد مرحله تازه‌ای شده است.
این وضعیت باعث ایجاد یک تحول بزرگ در حزب الدعوه اسلامی، حزب مالکی، می‌شود. این نهاد، بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین حزب شیعی در عراق است.
هم‌‌چنان که من دو سال قبل در مقاله موسسه واشنگتن مطرح کرده بودم، این درگیری احتمالا راه را برای یک اسلام‌گرایی شیعی سیاسی با جهت‌گیری ملی باز می‌کند تا جایگزین محافظان قدیمی شود که در 19 سال گذشته بر صحنه سیاسی تسلط داشته‌اند.
احزاب اسلام‌گرای شیعی در رویکرد خود تفاوت قابل‌توجهی با احزاب اسلام‌گرای سیاسی سنی ندارند، هرچند که تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. تفکر اسلام‌گرایانه در هر دو زمینه سیاسی سنی و شیعی در کشورها مختلف بین رویکردهای فراملی و ملی تقسیم شده‌اند. زیرگروه‌های مختلف دیگری نیز در این دو اردوگاه کلی وجود دارند.
ولایت فقیه ایران و حزب الدعوه اسلامی عراق مثل اخوان‌المسلمین اهل سنت متعلق به اردوگاه فراملی هستند.
رویکردهای ایرانی و عراقی به واسطه شرایطی که بنابر آن‌ها شکل گرفته‌اند، از درک و فهم‌های متفاوتی نسبت به موضوع برخوردار هستند.
ولایت فقیه در ایران به‌عنوان رهبر عمل می‌کند، در حالی که حزب الدعوه اسلامی رهبران سیاسی را انتخاب می‌کند.
دومین اردوگاه اصلی در اسلام سیاسی شعیی تاکید بر گسترش اصول اسلامی در دولت دارد و کار خود را بر مبنای فرایند سیاسی ملی پیش می‌برد، بدون اینکه تمرکزی بر هدف نهایی از تشکیل یک کشور اسلامی بزرگ‌تر داشته باشد.
محاسبات مبتنی بر داده‌های کمیسیون انتخابات پویایی این حرکت را نشان می‌دهد. اکثریت 70 تا 75 درصدی از شیعیان واجد رای در این انتخابات شرکت نکردند، اما آن بخش از شیعیانی که شرکت کردند، فقط 30 درصد به نیروهای چارچوب هماهنگی رای دادند.
این چارچوب ادغامی است از احزاب شامل ائتلاف حکومت قانون، ائتلاف فتح، جنبش حقوق، حنبش عطاء و ائتلاف العقد الوطنی که نماینده اردوگاه فراملی هستند.
جریان شیعی ملی عراق 30 درصد دیگر آراء را به دست آورد که قریب به 25 تا 30 درصد از رای‌دهندگان شیعی هستند. نامزدهای مستقل نیز حدود 40 درصد از آرای شیعیان را به دست آوردند.
با توجه به رهبری سیاسی باید گفت که جنگ قدرت فعلی به وضوح نشان خواهد داد که کدام اردوگاه بر تصمیم‌گیری عراق تاثیر خواهد داشت.
اگر صدر موفق شود، اسلام‌گرایی شیعی فراملی ضربه بزرگی خواهد خورد و طرفداران مدل ولایت فقیه یکی از پایه‌های اصلی خود را در عراق از دست خواهند داد.