بهگزارش مرکز مطالعات سورین، نشریه فارن افرز در مطلب تازه خود بهقلم «ادلر» «لانگ» نوشت: در ماه می سال 2023، رهبران 12 کشور آمریکای جنوبی در برازیلیا گرد هم آمدند تا مسیر یکپارچگی منطقهای را ترسیم کنند.
«لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» -رئیسجمهور برزیل- معروف به لولا، در این نشست گفت: «عناصری که ما را متحد میکنند، فراتر از اختلافات ایدئولوژیک هستند.
ما موجودی انسانی، تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و تجاری با نیازها و امیدهای مشترک هستیم.»
لولا از کشورهای همسایه خواست تا مجدداً به اتحادیه ملل آمریکای جنوبی (UNASUR) بپیوندند و اصلاح کنند، یک نهاد منطقهای که در سال 2019 پس از خروج نیمی از اعضای آن به دلیل دشمنی حزبی، منشعب شد.
او سخنان خود را با مجموعهای از پیشنهادات برای هدایت متن اصلی به پایان رساند: تأمین مالی توسعه، نوآوری دارویی، تولید انرژی و هماهنگی دفاعی.
نشست سران در برازیلیا بهعنوان اولین نشست رؤسای جمهور آمریکای جنوبی در 9 سال گذشته موردتوجه گسترده قرار گرفت.
بااینحال، تلاش برای احیای اتحادیه ملل آمریکای جنوبی جدیدترین تلاش در یک حرکت گستردهتر به سمت ادغام آمریکای لاتین است.
در ماه ژانویه 2023، رهبران از سراسر جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (CELAC) اعلامیه 111 مادهای بوئنوس آیرس را امضا کردند و متعهد شدند برای بهبود تغذیه، ریشهکن کردن گرسنگی، توسعه زیرساختها و تولید واکسن همکاری کنند.
نشستهای وزیران که اواخر سال جاری برنامهریزی شدهاند، نوید گسترش این تعهدات را برای پوشش حوزههایی مانند مهاجرت، استخراج معادن و تجارت مواد مخدر میدهند.
در طول دو دهه اخیر، چنین طرحهایی برای ادغام آمریکای لاتین شک و تردید را برانگیخته است. برخی بدنههای منطقهای این قاره را بهعنوان چندجانبهگرایی بیمعنا، با لفاظی زیاد، اما کممعنا، مورد تمسخر قرار میدهند.
برخی دیگر آنها را بیشازحد ایدئولوژیک، ناشی از خصومت شدید با آمریکا که کمتر بر یافتن راهحلها متمرکز است تا ارسال سیگنالهای مخالفت جناح چپ، سرزنش میکنند.
ادغام آمریکای لاتین امروزه با چالشهایی در ابعاد مختلف مانع شده است: در سراسر بلوک، خارج از بلوک و در داخل هر یک از کشورهایی که با نوسانات سیاسی داخلی دستوپنجه نرم میکنند.
متحدان باید با حمایت دیپلماتیک قویتر به این چالشها پاسخ دهند. ادغام آمریکای لاتین نهتنها انعطافپذیری بیشتر در برابر بحرانهای غذایی، بهداشتی و محیطی را تضمین میکند، بلکه آمریکای لاتین را به شریک قابلاعتمادتری برای جامعه بینالمللی در قرن آشفته آینده تبدیل میکند.
انگیزههای ادغام آمریکای لاتین هم بیرونی و هم داخلی است.
امروز، بسیاری از رهبران در سراسر منطقه فکر میکنند که سیستم حاکمیت نیمکره تحت رهبری آمریکا شکسته شده است.
سازمان کشورهای آمریکایی(OAS)، که شامل آمریکا است، اخیراً از رسواییهای متعددی متحمل شده است: سازمان کشورهای آمریکایی در سال 2018 در هندوراس یک تحقیق فساد را شکست داد، در انتخابات 2019 بولیوی به میزان بیسابقهای مداخله کرد و یک تحقیق اخلاقی از لوئیس آلماگرو رهبر خود، در مورد این رفتار آغاز کرد.
با توجه به این شرمساریها، بسیاری از کشورهای عضو آن دیگر سازمان کشورهای آمریکایی را بهعنوان یک مباشر معتبر در امور نیمکره نمیبینند.
این بحران اعتماد، صندلیهای خالی را در اجلاس سران قاره آمریکا، جلسه اکثر کشورهای عضو سازمان کشورهای آمریکایی در سال 2022 توضیح داد.
جو بایدن که میزبان این نشست در لسآنجلس بود، رهبران کوبا، نیکاراگوئه یا ونزوئلا را دعوت نکرد و دلیل آن «فقدان فضای دموکراتیک و وضعیت حقوق بشر» در کشورها بود.
«آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» -رئیسجمهور مکزیک- که همراه با روسای جمهور بولیوی و هندوراس در همبستگی با همسایگان حذفشده خود، این اجلاس را تحریم کرد، گفت: «ما حذف کشورهای این قاره را رد میکنیم.»
نارضایتی از نفوذ آمریکا چیز جدیدی نیست. مناقشات در سازمان کشورهای آمریکایی همیشه ارزش استقلال استراتژیک را به رهبران آمریکای لاتین یادآوری میکند.
در سال 2008، تمامی 12 کشور آمریکای جنوبی به تأسیس اتحادیه ملل آمریکای جنوبی پیوستند. در سال 2011، 33 کشور، هر ایالت در جنوب مرز آمریکا کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب را با مأموریت پشت سر گذاشتن سازمان کشورهای آمریکایی قدیمی و فرسوده تشکیل دادند. ژ
برخلاف سازمان کشورهای آمریکایی، نه اتحادیه ملل آمریکای جنوبی و نه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب آمریکا یا کانادا را بهعنوان عضو حساب نمیکنند.
بسیاری از تحلیلگران ظهور گزینههای جایگزین برای سازمان کشورهای آمریکایی را پروژهای از رهبران چپ در آن زمان، از جمله هوگو چاوز، رئیسجمهور ونزوئلا و اوو مورالس، رئیسجمهور بولیوی توضیح میدهند.
اما این نهادها از حمایت فراحزبی برخوردار شدند. چاوز از فیلیپه کالدرون، رئیسجمهور محافظهکار مکزیک، در کاراکاس برای تأسیس کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب در سال 2011 استقبال کرد.
«سباستین پینیرا» -رئیسجمهور راستگرای شیلی- از محکومیت کودتا علیه رافائل کوریا، رئیسجمهور چپگرای اکوادور توسط اتحادیه ملل آمریکای جنوبی در سال 2010 حمایت کرد.
در واقع، اگرچه بسیاری از مفسران ادغام آمریکای لاتین را محصول جانبی «موج صورتی» چپگرایانه توصیف کردهاند که در آن دوران شکل گرفت، اما در واقع ریشه در نظمهای قانون اساسی که مدتها پیش از روندهای اخیر پیشتر بودند، دارد.
بهعنوانمثال، قانون اساسی برزیل در سال 1988، به دولت دستور میدهد تا بهدنبال یکپارچگی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم آمریکای لاتین با هدف تشکیل جامعهای از ملل آمریکای لاتین باشد.