loader image

جستجو

FILE PHOTO: India's Minister of External Affairs Subrahmanyam Jaishankar attends a meeting with Russia's Foreign Minister Sergei Lavrov in Moscow, Russia July 9, 2021. REUTERS/Shamil Zhumatov/Pool

اندیشکده شورای آتلانتیک: راهبرد عقب‌نشینی آمریکا و ظهور دنیای چندقطبی متشکل از منطقه‌گرایی

مرکز مطالعات سورین

چکیده

اندیشکده «شورای آتلانتیک» در یادداشت تازه خود به این موضوع پرداخت که آمریکا پس از سال‌ها رهبری جهان، در وضعیت راهبرد عقب‌نشینی قرار دارد و شرایط به‌سمت ظهور دنیای چندقطبی متشکل از منطقه‌گرایی می‌رود.

فهرست مطالب

به‌گزارش مرکز مطالعات سورین،‌ اندیشکده شورای آتلانتیک در یادداشت تازه خود به‌قلم‌ «فردریک کمپه» نوشت: وزیر امور خارجه هند که نماینده بزرگترین دموکراسی و دومین کشور پرجمعیت جهان است، تفکری را با من در میان گذاشت که معتقد است لحظه ژئوپلیتیک را به تصویر می­کشد.

«سوبرهمانیام جایشانکار» -یکی از تیزبین­ترین متفکران بین­المللی- بر این باور است که آمریکا پس از سال­ها رهبری جهانی، در وضعیت «راهبرد عقب‌نشینی» قرار دارد. او این را به ­عنوان یکی از چهار عاملی می­بیند که زمان ما را شکل می­دهد.

سه مورد دیگر شامل موارد زیر است: افزایش ارتباط چین تقریبا در هر گوشه جهان، ظهور قدرت‌های متوسط با نفوذ منطقه‌ای و بین‌المللی (هند در صدر آن فهرست قرار دارد)، و تکامل چیزی که جایشانکار از آن به­ عنوان «گروه‌های سهامدار» مبتنی بر منافع یاد می‌کند.

برای مثال، او به گفتگوی چهارجانبه امنیتی (معروف به «کوآد») آمریکا، هند، ژاپن و استرالیا اشاره می­کند که در سال 2007 شکل گرفت و پس از یک توقف کوتاه، در سال 2017 مجددا برقرار شد. علاوه بر این، او به «چهارگانه جدیدی» اشاره دارد که در ماه اکتبر اعلام شد که شامل آمریکا، هند، اسرائیل و امارات است.

جایشانکار مفهوم «راهبرد عقب‌نشینی» آمریکا را واقعیتی می­داند که از زمان اوباما شروع شده است.

بر اساس محاسبات او، آمریکا «هنوز با اختلاف زیادی قدرت برتر خواهد بود، اما به­نوعی واقعی­تر و بازتر برای همکاری با دیگران.» این عقب نشینی در واقع به ایجاد یک نظم انتقالی از دوره جنگ سرد آمریکا و شوروی و پس از آن کمک می­کند.

با این حال، مانند تمام دوره‌های تغییر، این انتقال با خطراتی همراه است. روسیه برای بازیابی زمین‌های از دست رفته مانور می‌دهد، و آمریکا با دنیایی آشفته و پر مناقشه کنار می‌آید.

از زمان صحبت با وزیر هند در دبی، افکار او را در مورد «راهبرد عقب‌نشینی» آمریکا با کارشناسان و مقامات اروپایی و خاورمیانه در میان گذاشته­ام. و آن­ها از این اصطلاح استقبال کردند.

شرکای ما هنوز خروج آمریکا از افغانستان که منجر به قدرت­رسیدن طالبان شد را هضم نکرده­اند. اکنون به اطراف نگاه می‌کنند و تجمع نظامی روسیه در نزدیکی اوکراین، بحران مهاجران در مرز بلاروس، و افزایش فشار نظامی چین بر تایوان را می‌بینند. آن­ها در مورد توانایی واشنگتن برای عبور از این چالش­ها، تردید دارند، زیرا می­دانند که به تنهایی آمادگی انجام این کار را نخواهند داشت.

آنچه که آن­ها می­بینند، آمریکایی است که اعتماد خارجی کمتر و تمرکز داخلی بیشتری دارد که با محاسبه هشیارانه اهرم­های فشار و منابع خود هدایت می­شود.

شرکا با اعتقاد دولت بایدن موافقند که باید خود را در داخل تقویت نماید تا بتواند در خارج از کشور رهبری کند.

با این حال، نزدیکترین دوستان و متحدان آمریکا نگرانی خود را برای مسیر نامشخص دموکراسی این کشور ابراز کردند، زیرا دونالد ترامپ، هنوز مشروعیت شکست خود را انکار می­کند و دولت بایدن در تلاش برای جلب حمایت گسترده عمومی است.

به نظر می­رسد آنچه که شرکای ما را عمیقا متزلزل کرده است، ماهیت و سرعت خروج آمریکا از افغانستان بود، که بدون مشورت جدی با متحدانی که در آنجا نیرو داشتند یا با شرکای خاورمیانه که از ظهور یک کشور تحت کنترل افراط­گرایان بیم دارند، صورت گرفت.

یکی از مقامات خاورمیانه به من گفت: «در مورد ثبات، اطمینان یا قابل­پیش­بینی بودن رهبری آمریکا، چیز خوبی برای گفتن وجود ندارد. حتی طالبان هم از این سرعت شگفت­زده شدند.»

دنیایی متشکل از چندقطبی و منطقه­گرایی، در حال ظهور است. و بعید است که به جدایی چین و آمریکا منجر شود. بسیاری از مهم­ترین متحدان آمریکا، چین را به­عنوان بزرگترین شریک تجاری می­دانند و در برابر کشیده ­شدن به سمت هر رقابت جهانی مقاومت خواهند کرد.

شرکای آمریکا به ترتیبات جدید منطقه‌ای نگاه خواهند کرد که در صورت امکان، این کشور را درگیر می‌کند و منافع تجاری و امنیتی خود را به شیوه‌ای عمل‌گرایانه ارتقا می‌دهند و در برنامه­های بزرگتر مانند طرح بازسازی بهتر، رویکردی که در پاسخ به ابتکار کمربند و جاده چین اتخاذ شده است، شرکت می­کنند.

درعین حال، آن­ها ترجیح می­دهند تا در مسیر چین باشند، با وجود اینکه علاقه­ای ندارند.

بسیاری از شرکای ما امیدوارند که آمریکا یک بار دیگر مانند جنگ جهانی دوم، نقش مهمی را ایفا کند.