به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، اندیشکده کارنگی در مقاله‌ای به‌قلم «تمور عمروف» نوشت: انتظار می‌رفت که تعطیلات سالانه روز پیروزی روسیه در تاریخ 9 می، زمانی که این کشور پیروزی شوروی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم را جشن می‌گیرد، امسال یک رویداد نسبتاً کم‌اهمیت باشد.
تنها سه روز قبل از جشن‌هایی که شامل رژه نظامی در میدان سرخ می‌شد، تنها یک مهمان بلندپایه قرار بود در این جشن شرکت کند، آن‌هم «صدیر جپاروف» -رئیس‌جمهور قرقیزستان- بود.
اما در آستانه رژه مشخص شد که رؤسای جمهور چهار کشور دیگر آسیای میانه به همراه «نیکول پاشینیان» -نخست‌وزیر ارمنستان- و «الکساندر لوکاشنکو»-رئیس‌جمهور بلاروس- در آخرین لحظات وارد شده بودند.
اکنون بیش از یک سال است که از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین گذشته است و رهبران آسیای میانه سعی کرده‌اند از موضوع جنگ اجتناب کنند، پس چرا آن‌ها اکنون هم اعتبار و هم امنیت خود را به خطر انداخته‌اند تا در جشن‌های نظامی مسکو شرکت کنند.
حتی قبل از جنگ، روسای جمهور آسیای میانه ترجیح می‌دادند روز 9 می را در کشورهای خود جشن بگیرند؛
هر جشنی که ملت را متحد می‌کند به‌عنوان راهی برای تقویت دولت نسبتاً جوان آن‌ها تلقی می‌شود، برخی نیز سعی کردند از تعطیلات دوران شوروی استفاده کنند تا این نکته را بیان کنند که پیروزی بزرگ قرن بیستم تنها توسط روسیه به دست نیامده است.
البته این نتیجه که کسی در این رژه شرکت نکند، برای متصدیان کاملاً واضح بود، به همین دلیل است که روسای جمهور آسیای میانه در ابتدا قصد حضور در آنجا را نداشتند، همان‌طور که اظهارات رسمی نشان می‌دهد، دو هفته قبل از رژه، «قاسم جومارت توکایف» -رئیس‌جمهور قزاقستان- اعلام کرد که در 9 می، یاد کشته‌شدگان جنگ جهانی دوم را در آستانه، پایتخت این کشور گرامی می‌دارد.
در حالی که «شوکت میرضیایف» -رئیس‌جمهور ازبکستان- دستور برگزاری آتش‌بازی را در تاشکند، در روز 9 می صادر کرد.
حتی خود مسکو هم در ابتدا قصد دعوت کسی را نداشت، در تاریخ 24 آوریل، دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین گفت از آنجایی که امسال سالگرد بزرگی نیست، هیچ دعوت‌نامه خاصی برای کسی ارسال نشده است.
فقط سفر جپاروف از قبل برنامه‌ریزی شده بود که آن‌هم به اطلاع عموم گذاشته شد.
اما ناگهان بعد چند روز در وب سایت «امامعلی رحمان» -رئیس‌جمهور تاجیکستان- در 5 می و «سردار بردی محمداف» -رئیس‌جمهور ترکمنستان- در 7 می گزارش شده است، دعوت‌نامه‌های ویژه‌ای یکی پس از دیگری در قالب تماس‌های تلفنی از سوی پوتین صادر شد و حضور آن‌ها با عکس‌هایی از آن‌ها در حال خروج از هواپیماهای خود در مسکو اعلام شد.
همه کشورهای آسیای میانه به سیاست خارجی چندجانبه خود افتخار می‌کنند و روابط با غرب برای آن‌ها به‌اندازه روابط مسکو یا پکن مهم است.
اکنون که روسیه و غرب در آستانه جنگ هستند، حفظ شراکت خود با هر دو طرف برای آسیای میانه بسیار دشوارتر شده است؛ چند سال اخیر نشان داده است که وقتی غرب علیه کشوری تحریم می‌کند، همه از جمله چین آن را رعایت می‌کنند.
همچنین دلایلی عمل‌گرایانه برای بازدید از مسکو وجود داشت؛ برخلاف انتظارات، آسیای میانه به دور از قطع روابط با روسیه، در سال 2022 به آن نزدیک‌تر نیز شد، واقعیت این است که قرار گرفتن در کنار یک اقتصاد غول‌پیکر و منزوی دیپلماتیک می‌تواند حتی سودآور باشد.
اولاً، شرکت‌های آسیای میانه از ناپدید شدن واردات غرب از بازار روسیه سودهای بی‌سابقه‌ای به دست آورده‌اند، صادرات هر پنج کشور آسیای میانه به روسیه در سال 2022، به‌صورت چشمگیری افزایش یافت.
ثانیاً، آسیای میانه در حال تبدیل شدن به یک مرکز مالی برای روس‌ها است که پس‌انداز خود را از روسیه خارج می‌کنند، سال گذشته، بیش از 770 میلیون دلار از روسیه به قزاقستان منتقل شد که تقریباً هفت برابر افزایش نسبت به سال 2021 داشت، در همین حال، انتقالات به ازبکستان بیش از دو برابر شد و به 17 میلیارد دلار رسید.
ثالثاً، آسیای میانه اکنون بیش از هر زمان دیگری کانون توجه بین‌المللی است و کشورهای غربی سعی می‌کنند این منطقه را متقاعد کنند که به هیچ‌وجه به روسیه کمک نکند و مسکو سخت تلاش می‌کند تا از دور شدن آنان نسبت به روسیه جلوگیری کند.
رهبران آسیای میانه با اذعان به اینکه این توجه عمدتاً نتیجه نزدیکی آن‌ها به روسیه است و برای همیشه دوام نخواهد آورد، تلاش می‌کنند تا وضعیت کنونی را با تمام ارزشش حفظ کنند، بر این اساس، اقدامات فردی نباید به‌عنوان حمایت قطعی از روسیه یا اقدامی برای قطع روابط با آن تعبیر شود.
نخبگان سیاسی آسیای میانه تهاجم به اوکراین را از منظر منافع خود می‌بینند که در رأس آن، حفظ نظام‌های خود است، به همین دلیل، آن‌ها همچنان به وفاداری خود به پوتین ادامه می‌دهند و با او در رژه‌ها شرکت می‌کنند و به‌طور دوره‌ای از مسکو در سخنرانی‌های عمومی تمجید می‌کنند، ممکن است تلاشی برای داشتن آن از هر دو طرف به نظر برسد، اما این استراتژی بقاست که نظام‌های آسیای میانه آن را به‌احتمال زیاد از هر روش دیگری کارآمدتر می‌دانند.